اعمال مشترک اول هر ماه

اعمال مشترک اول هر ماه

دعا هنگام رویت هلال ماه

دعاى هنگام رؤیت هلال

هنگام رؤیت هلال این دعا را که در «صحیفه سجّادیه» آمده است بخواند که بسیار پرمعناست:

هنگام رؤیت هلال این دعا را که در «صحیفه سجّادیه» آمده است بخواند که بسیار پرمعناست: ▲

اَیُّهَا الْخَلْقُ الْمُطیعُ، اَلدّائِبُ السَّریعُ، اَلْمُتَرَدِّدُ فى مَنازِلِ التَّقْدیرِ،

اى مخلوق فرمانبردار پیوسته (در حرکت) و شتابان و رفت و آمد کننده در منزلهاى معیّن

اَلْمُتَصَرِّفُ فى فَلَکِ التَّدْبیرِ، امَنْتُ بِمَنْ نَوَّرَ بِکَ الظُّلَمَ، وَاَوْضَحَ بِکَ الْبُهَمَ،

و گردش کننده در مدار تدبیر ایمان دارم به آن خدایى که تاریکیها را به تو روشن کرد و راههاى ناپیدا و مبهم را به تو آشکار کرده

وجَعَلَکَ ایَةً مِنْ ایاتِ مُلْکِهِ، وَعَلامَةً مِنْ عَلاماتِ سُلْطانِهِ، فَحَدَّ بِکَ

و تو را نشانه اى از نشانه هاى فرمانروائیش و علامتى از علامات سلطنتش قرار داده و زمان را به

الزَّمانَ، وَامْتَهَنَکَ بِالزِّیادَةِ وَالنُّقْصانِ، وَالطُّلُوعِ والاُْفُولِ، وَالاِْنارَةِ

تو محدود ساخت و تو را واداشت به زیاده و نقصان و طلوع و غروب و پرتوافکنى

وَالْکُسُوفِ، فى کُلِّ ذلِکَ اَنْتَ لَهُ مُطیعٌ، وَاِلى اِرادَتِهِ سَریعٌ، سُبْحانَهُ ما

و گرفتن و در تمام آنها تو در تحت فرمان او فرمانبردارى و بسوى اراده اش شتابان منزه است خدا که

اَعْجَبَ ما دَبَّرَ فی اَمْرِکَ، وَ اَلْطَفَ ما صَنَعَ فى شَاْنِکَ، جَعَلَک مِفْتاحَ شَهْر

چه شگفت انگیز تدبیرى در امر تو بکار برد و چه دقیق است صنعتى که در کار تو انجام داده تو را کلید ماه

حادِث لاَِمْر حادِث، فَاَسْئَلُ اللهَ رَبِّى وَ رَبَّکَ، وَ خالِقى وَ خالِقَکَ،

نوى قرار داده براى کارى نواز خدا پروردگار خود و پروردگار تو و آفریدگار خود و آفریدگار تو و

وَمُقَدِّرى وَ مُقَدِّرَکَ، وَ مُصَوِّرى وَ مُصَوِّرَکَ، اَنْ یُصَلِّىَ عَلى مُحَمَّد وَ آلِهِ،

تقدیر کننده خود و تقدیرکننده تو و صورت بخش خود و صورت گر تو خواهم که درود فرستد بر محمّد و آل او و

وَاَنْ یَجْعَلَکَ هِلالَ بَرَکة لا تَمْحَقُهَا الاَْیّامُ، وَ طَهارَة لا تُدَنِّسُهَا الاْثامُ،

قرار دهد تو را ماه برکتى که روزگار از بینَش نبرد و ماه پاکیزه اى که آلوده اش نکند گناهان

هِلالَ اَمْن مِنَ الأفاتِ، وَ سَلامَة مِنَ السَّیِّئاتِ، هِلالَ سَعْد لا نَحْسَ فیهِ،

ماه امنیت از آفات و سلامتى از بدیها ماه خجسته و مسعودى که نحسى در آن نباشد

وَ یُمْن لا نَکَدَ مَعَهُ، وَ یُسْر لا یُمازِجُهُ عُسْرٌ، وَ خَیْر لا یَشُوبُهُ شَرٌّ، هِلالَ

و ماه میمونى که ملالى با آن نباشد و ماه آسانى که با دشوارى مخلوط نشود و ماه خیرى که به شرّى آلوده نگردد ماه

اَمْن وَ اِیمان، وَ نِعْمَة وَ اِحْسان، وَ سَلامَة وَ اِسْلام، اَللّـهُمَّ صَلِّ عَلى

امنیّت و ایمان و نعمت و احسان و سلامتى و اسلام خدایا درود فرست بر

مُحَمَّد وَ آلِهِ، وَ اجْعَلْنا مِنْ اَرْضى مَنْ طَلَعَ عَلَیْهِ، وَ اَزْکى مَنْ نَظَرَ اِلَیْهِ،

محمّد و آل او و قرار ده ما را از خشنودترین مردمى که این ماه بر او طلوع کرده و پاکیزه ترین کسانى که بدان نگاه کرده

وَاَسْعَدَ مَنْ تَعَبَّدَ لَکَ فیهِ، وَ وَفِّقْنَا فیهِ لِلتَّوْبَةِ وَ اعْصِمْنا فیهِ مِنَ الْحَوْبَةِ،

و سعادتمندترین کسى که پرستش تو را در آن کرده و موفق دار ما را در این ماه به توبه و نگاهمان دار در آن از خطا

وَاحْفِظْنا فیهِ مِنْ مُباشِرَةِ مَعْصِیَتِکَ، وَ اَوْزِعْنا فیهِ شُکْرَ نِعْمَتِکَ، وَاَلْبِسْنا

و در این ماه مرا از انجام گناه حفظ کن و الهام کن به ما در این ماه شکر نعمتت را و بپوشان به ما

فیهِ جُنَنَ الْعافِیَةِ، وَ اَتْمِمْ عَلَیْنا بِاسْتِکْمالِ طاعَتِکَ فیهِ الْمِنَّةَ،اِنَّکَ اَنْتَ

در این ماه سپرهاى تندرستى و منّت خود را بوسیله انجام کامل اطاعتت بر ما تمام کن که براستى تویى

الْمَنّانُ الْحَمیدُ، وَ صَلَّى اللهُ عَلى مُحَمَّد و الِهِ الطَیِّبینَ الطّاهِرینَ.

پر نعمت ستوده و درود خدا بر محمّد و آل پاکش

نماز اوّل ماه

خواندن نماز اوّل ماه در روز اوّل، و آن دو رکعت است، در رکعت اوّل بعد از «حمد»، سى مرتبه «قل هو اللّه احد» مى خواند (به عدد روزهاى ماه) و در رکعت دوم سى مرتبه «انّا انزلناه»، و بعد از نماز صدقه اى در راه خدا مى دهد; (و اگر مستحقّى حاضر نیست، براى او کنار بگذارد) در بعضى از روایات اسلامى آمده است، هر کس چنین کند، سلامت خود را در آن ماه از خداوند متعال گرفته است.(1)
در بعضى از احادیث آمده است: بعد از نماز، این دعا را (که پرمعنا و پربرکت و مشتمل بر آیات گرانبها و مناسبى از قرآن مجید است) بخواند:

بِسْمِ اللّهِ الرَّحْمنِ الرَّحیمِ، وَ ما مِنْ دابَّة فِى الاْرْضِ إلاَّ عَلَى اللّهِ رِزْقُها،

به نام خداوند بخشنده مهربان، هیچ جنبنده اى در زمین نیست مگر این که روزى او بر خداست;

وَ یَعْلَمُ مُسْتَقَرَّها وَ مُسْتَوْدَعَها، کُلٌّ فِی کِتاب مُبین، بِسْمِ اللّهِ الرَّحْمنِ

او قرارگاه و محل نقل و انتقالش را مى داند، همه اینها در کتاب آشکارى ثبت است.

الرَّحیمِ، وَ اِنْ یَمْسَسْکَ اللّهُ بِضُرٍّ فَلا کاشِفَ لَهُ إلاّ هُوَ، وَ اِنْ یُرِدْکَ بِخَیْر

و اگر خداوند (براى امتحان یا کیفر گناه) زیانى به تو رساند; هیچ کس جز او آن را برطرف نمى سازد; و اگر اراده خیرى براى تو کند،

فَلا رادَّ لِفَضْلِهِ، یُصیبُ بِهِ مَنْ یَشاءُ مِنْ عِبادِهِ، وَ هُوَ الْغَفُورُ الرَّحیمُ. بِسْمِ

هیچ کس مانع فضل او نخواهد شد. آن را به هر کس بخواهد، مى رساند و او آمرزنده و مهربان است.

اللّهِ الرَّحْمنِ الرَّحیمِ، سَیَجْعَلُ اللّهُ بَعْدَ عُسْر یُسْراً، ما شآءَ اللّهُ لا قُوَّةَ إلاَّ

خداوند به زودى بعد از سختى ها آسانى قرار مى دهد. آنچه را خداوند بخواهد (همان مى شود). نیرویى جز از ناحیه خدا نیست.

بِاللّهِ، حَسْبُنَا اللّهُ وَ نِعْمَ الْوَکیلُ، وَ اُفَوِّضُ اَمْری إِلَى اللّهِ، إِنَّ اللّهَ بَصیرٌ

خدا ما را کافى است و او بهترین حامى است. من کار خود را به خدا وا مى گذارم که خداوند نسبت به بندگانش بیناست.

بِالْعِبادِ، لا اِلهَ إلاَّ اَنْتَ، سُبْحانَکَ إِنِّی کُنْتُ مِنَ الظّالِمینَ، رَبِّ إِنّی لِما

معبودى جز تو نیست، منزّهى تو! من از ستمکاران بودم. پروردگارا!

اَنْزَلْتَ اِلَىَّ مِنْ خَیْر فَقیرٌ، رَبِّ لا تَذَرْنِی فَرْداً، وَ اَنْتَ خَیْرُ الْوارِثینَ.(2)

هر خیر و نیکى بر من فرستى، من به آن نیازمندم. پروردگارا مرا تنها مگذار و تو بهترین وارثانى.

روزه گرفتن

از امورى که بر آن تأکید شده است، سه روز روزه گرفتن در هر ماه است. مرحوم «علاّمه مجلسى»(رحمه الله) در «زاد المعاد» مى گوید: مطابق مشهور، این سه روز، پنجشنبه اوّل ماه و پنجشنبه آخر ماه و چهارشنبه اوّل از دهه وسط ماه است.
سنّت است که همه ماه شعبان را روزه بدارد و در ده ماه دیگر، سه روز آن را، روزه بگیرد. و اگر این سنّت از او فوت شد، قضاى آن را بجا آورد و حتّى اگر در تابستان انجام آن دشوار باشد، در زمستان قضا نماید.
در روایتى از امام صادق(علیه السلام) آمده است: «کسى که این سه روز را روزه مى گیرد، مراقب باشد، با کسى جدال و تندخویى نکند و اگر نسبت به او جسارتى شد، درگذرد. و اگر در این ایّام روزه باشد و به منزل برادر مؤمنى رفت و از او خواسته شد که افطار کند، اجابت دعوت مؤمن و افطار کردن، هفتاد برابر برتر است از روزه داشتن».(1)
به هر حال سه روز روزه گرفتن در هر ماه (به نحوى که گذشت) پاداش فراوانى دارد و مورد تأکید قرار گرفته است.