نشانه های قیامت در قرآن
نشانه های قیامت در قرآن
در قرآن کریم حوادثی به عنوان نشانه های قیامت ذکر شده که
دلالت برخی از آنها صریح و روشن است، امّا دلالت برخی دیگر در آن حد از وضوح نیست.
این نشانه ها عبارتند از:
1. بعثت پیامبر گرامی اسلام
خدای سبحان می فرماید: (فَهَل یَنظُرُونَ إلاَّ السَّاعَةَ
أن تَأتِیَهُم بَغتَةً فَقَد جَاءَ أشرَاطُهَا فَأنَّی لَهُم إذَا جَاءَتهُم
ذِکرَاهُم)؛ 3 «آیا آنها [کافران] جز این انتظاری دارند که قیامت ناگهان فرا رسد
[آن گاه ایمان آورند]، در حالی که هم اکنون نشانه های آن آمده است؛ اما هنگامی که
بیاید تذکّر [و ایمان] آنها سودی نخواهد داشت.»
این آیه در مقام نکوهش مشرکان می گوید: آنها ایمان نمی
آورند و تنها منتظر آنند که به ناگاه قیامت فرا رسد تا ایمان آورند؛ لکن ایمان
آوردن در آن هنگام، سودی نبخشد و آنگاه که قیامت به ناگاه برپا شود، مجالی برای
تذکّر، پند گرفتن و حرکت به سوی خدا وجود نخواهد داشت. مشرکان باید بدانند که
قیامت گرچه برپا نشده، ولی نشانه ها و علایمش فرا رسیده و بر آنان است که پند گیرند.
«بسیاری معتقدند منظور از «أشراطها» در آیۀ مورد بحث، بعثت
پیامبر اسلام صلی الله علیه وآله است، به شهادت حدیثی از خود آن حضرت که می
فرماید: «یَا مَعْشَرَ الْمُسْلِمِینَ إِنَّمَا بُعِثْتُ أَنَا وَ السَّاعَةُ
کَهَاتَیْنِ قَالَ ثُمَّ ضَمَّ السَّبَّاحَتَیْنِ؛4ای مسلمانان بعثت من با قیامت مانند این دو انگشتم توأم است و سپس
دو انگشت سبّابۀ خود را کنار هم قرار داد.»
بعضی مسئلۀ «شقّ القمر» و پاره ای دیگر از حوادث عصر پیامبر
صلی الله علیه وآله را نیز جزء "اشراط السّاعة" شمرده اند.» 5
2. متلاشی شدن سدّ و خروج
یأجوج و مأجوج
در قرآن کریم آمده است: ذوالقرنین در مسیر حرکت خود به قومی
رسید که از او خواستند برایشان سدّی بسازد تا مانع از هجوم آوردن اقوام وحشی یأجوج
و مأجوج بر آنان شود. ذو القرنین باتلاش فراوان به وسیلۀ پاره های آهن، ساختن سدّ
را، میان دو کوهی که در مسیر حرکت یأجوج و مأجوج قرار داشت، آغاز کرد و سرانجام آن
را به اتمام رسانید و پس از ساخت سدّ چنین گفت:
(هَذَا رَحمَةً مِن رَبِّی فَإذَا جَاءَ وَعدَ رَبِّی
جَعَلَهُم دَکَّاءَ وَکَانَ وَعدُ رَبِّی حَقَّاً)؛ 6 «این از رحمت پروردگار من است، اما هنگامی که وعدۀ پروردگارم فرا
رسد، آن را درهم می کوبد و وعدۀ پروردگارم حق است.»
3. پدیدار شدن دود در آسمان
یکی دیگر از نشانه های رستاخیز، پدیدار شدن دود در آسمان
است؛ قرآن کریم پیرامون این نشانه می فرماید: (فَارْتَقِبْ یَوْمَ تَأْتِی
السَّماءُ بِدُخانٍ مُبینٍ * یَغْشَى النَّاسَ هذا عَذابٌ أَلیمٌ * رَبَّنَا اکْشِفْ
عَنَّا الْعَذابَ إِنَّا مُؤْمِنُونَ)؛ 7 «منتظر روزی باش که آسمان دود آشکاری پدید آورد و همۀ مردم را فرا
می گیرد. این عذاب دردناکی است. [می گویند:] پروردگارا! این عذاب را از ما برطرف
کن که ایمان آورندگانیم.»
علاّمه طباطبایی رحمه الله می فرماید: «بعضی گفته اند: دخان
مذکور در این آیه از علامتهای قیامت است که هنوز محقّق نشده، و قبل از قیام قیامت
محقّق می شود. و دود در گوشهای مردم داخل می شود، به طوری که سرهایشان مانند سر
گوسفند بریان می گردد، امّا مؤمنین تنها دچار زکام می شوند، و زمین تمامیش مانند
خانه ای بدون روزنه می شود که در آن آتش افروخته و دود به راه انداخته باشند. زمین
چهل روز چنین حالتی به خود می گیرد.»
8
4. نزول مسیح
از دیگر نشانه های رستاخیز، نزول حضرت مسیحعلیه السلام است.
قرآن کریم به این نکته اشاره دارد و می فرماید: (وَ إِنَّهُ لَعِلْمٌ لِلسَّاعَةِ
فَلا تَمْتَرُنَّ بِها وَ اتَّبِعُونِ هذا صِراطٌ مُسْتَقیمٌ)؛ 9 «او نشانه بر روز قیامت است. [نزول عیسی گواه نزدیکی رستاخیز است]،
هرگز در آن تردید نکنید و از من پیروی کنید که این راه مستقیم است.»
در تفسیر مجمع البیان آمده که: نزول حضرت عیسیعلیه السلام ـ
در دوران رجعت ـ جزء نشانه های قیامت است که به وسیله آن فهمیده می شود ساعت قیامت
نزدیک است. 10
پیامبر گرامی اسلام صلی الله علیه وآله نیز در روایتی می
فرماید: «فَیَنْزِلُ عِیسَى ابْنُ مَرْیَمَ فَیَقُولُ أَمِیرُهُمْ الْمَهْدِی
تَعَالَ صَلِّ بِنَا فَیَقُولُ أَلَا إِنَّ بَعْضَکُمْ عَلَى بَعْضٍ أُمَرَاءُ
تَکْرِمَةَ اللَّهِ لِهَذِهِ الْأُمَّة؛11پس عیسی بن مریم فرود آید و گوید امیر خلایق که مهدی است بیا و بر
ما نماز بگذار، به درستی که برخی از شما بر برخی دیگر امیر هستید و این لطف خداوند
در حق این امت است.»
5. بیرون آوردن جنبنده ای از
زمین
آنچه از آیات قرآن کریم و برخی روایات به دست می آید، این
است که یکی دیگر از نشانه های رستاخیز، بیرون آمدن جنبنده ای از زمین است؛ چنانچه
خداوند متعال در قرآن کریم می فرماید: (وَإذَا وَقَعَ القَولُ عَلَیهِم أخرَجنَا
لَهُم دَابَّةً مِنَ الأرضِ تُکَلِّمُهُم أنَّ النَّاسَ کَانُوا بِآیَاتِنَا لاَ
یُوقِنُونَ)؛ 12 «هنگامی که فرمان عذاب آنها رسد [و در آستانۀ رستاخیز قرار گیرند]،
جنبنده ای را از زمین برای آنها خارج می کنیم که با آنها تکلّم می کند و می گوید: مردم به آیات ما
ایمان نمی آورند.»
در تفسیر مجمع البیان آمده است: «یکی از نشانه های قیامت
همین است. گفته اند: هیچ مؤمنی و منافقی نمی ماند، مگر اینکه از این جنبنده مطلع می
شود. شبی بیرون می آید که مردم به سوی مِنی می روند.
برخی گفته اند: این جنبنده هنگامی خارج می شود که کار آنها
به جایی رسد که هیچ یک از آنها رستگار نشوند.
برخی گفته اند: در وقتی که قیامت نزدیک شده و عذاب آنها را
فرا گیرد.
از امام صادق علیه السلام روایت شده که مردی به عمار یاسر
گفت: آیه ای در کتاب خدا قلبم را فاسد کرده است. عمار پرسید: کدام آیه؟ گفت: این
آیه: (أخرَجنَا
لَهُم دَابََّةً) مقصود از دابّۀ زمین چیست؟ عمار گفت: به خدا نمی نشینم و نمی
خورم و نمی نوشم تا به تو نشان دهم. عمّار با آن مرد نزد علی علیه السلام آمد.
حضرت مشغول خوردن خرما و سرشیر بود؛ فرمود: بیا. عمار نشست و با حضرت مشغول خوردن
شد. آن مرد تعجّب کرد. وقتی که عمار برخاست، آن مرد گفت: سبحان الله! تو قسم خوردی
که نخوری و ننوشی مگر اینکه آن دابّه را به من نشان دهی. عمار گفت: اگر عقل داری
به تو نشان دادم.» 13
