آداب هنگام خواب

آداب هنگام خواب

سزاوار است هنگام خواب این امور رعایت شود:
1ـ با طهارت بخوابى.
2ـ از گناهان توبه نمایى.
3ـ قلب خویش را از فکر دنیا فارغ سازى.
4ـ سعى کن چنان باشى که حقِّ کسى در گردنت نباشد.
5ـ عازم باشى که براى نماز شب برخیزى، زیرا که افتخار مؤمن و زینت او در دنیا و آخرت، نماز در آخر شب است.
6ـ سوره «قل هو الله احد»(1) و «الهیکم التکاثر»(2) و «آیة الکرسى»(3) را مى خوانى.
7ـ تسبیح فاطمه زهرا(علیها السلام) را مى خوانى.(4)
8ـ بهتر است به طرف راست یا به پشت بخوابى، امّا به سینه خوابیدن در روایات به عنوان خواب شیطانى شمرده شده است.(5)
9ـ در صورتى که از غلبه خواب نگران باشى که براى نماز شب، یا نماز صبح، یا غیر آن بیدار نشوى، خواندن آیه آخر سوره کهف بسیار مؤثر است:

قُلْ اِنَّما اَ نَا بَشَرٌ مِثْلُکُمْ یُوحى اِلَىَّ، اَنَّما اِلهُکُمْ اِلهٌ واحِدٌ، فَمَنْ کانَ

بگو جز این نیست که من بشرى هستم مانند شما که به من وحى شود و جز این نیست که خداى شما خداى یگانه است پس هرکه

یَرْجُو لِقآءَ رَبِّهِ فَلْیَعْمَلْ عَمَلاً صالِحاً، وَلایُشْرِکْ بِعِبادَةِ رَبِّهِ اَحَـداً.

امید لقاى پروردگارش را دارد باید عمل شایسته کند و هیچ کس را در پرستش پروردگارش شریک نکند.

در روایتى از امام صادق(علیه السلام) وارد شده که هیچ کس این آیه را در وقت خوابیدن نمى خواند مگر آن که در ساعت مقصود بیدار مى شود.(6) (کم خوردن غذا و مایعات و به موقع خوابیدن نیز، به بیدارى در آخر شب کمک مى کند).
10ـ در صورت ترس از حیوانات موذى این دعا را بخوان که از امام باقر(علیه السلام) روایت شده است:

اَعُوذُ بِکَلِماتِ اللهِ التّآمّاتِ، اَلَّتى لایُجاوِزُهُنَّ بَرٌّ وَلا فاجِرٌ مِنْ شَرِّ ما

پناه برم به کلمات تامه خدا که نگذرد از آنها نیکوکار و نه بدکار از شرّ هر چه

ذَرَءَ، وَمِنْ شَرِّ ما بَرَءَ، وَ مِنْ شَرِّ کُلِّ دآبَّة هُوَ اخِذٌ بِناصِیَتِها، اِنَّ رَبّى عَلى

آفرید و از شرّ هر چه پدید آورد و از شرّ هر جنبنده اى که زمامش بدست اوست همانا پروردگار من بر

صِراط مُسْتَقیم.(7)

راهى راست است.

11ـ در صورت خوف از احتلام (جنابت در خواب) این دعا را بخواند

اَللّهُمَّ اِنّى اَعُوذُ بِکَ مِنَ الاِْحْتِلامِ، وَ مِنْ شَرِّ الاَْحْلامِ، وَ مِنْ اَنْ یَتَلاعَبَ

خدایا به تو پناه برم از احتلام و از شرّ خوابهاى آشفته و از این که شیطان با من

بِىَ الشَّیْطانُ فِى الْیَقْظَةِ وَالْمَنامِ.(8)

بازى کند چه در بیدارى و چه در خواب.

:

12ـ در صورت خوف از سارق (ضمن رعایت جهات ایمنى) دو آیه آخر سوره اسراء را بخوان:

قُلِ ادْعُوا اللّهَ اَوِ ادْعُوا الرَّحْمنَ، اَیّاً ما تَدْعُوا فَلَهُ الاَْسْماءُ الْحُسْنى، وَ لا

بگو «اللّه» را بخوانید یا «رحمان» را، هر کدام را بخوانید (ذات پاکش یکى است و) براى او بهترین نام هاست و

تَجْهَرْ بِصَلاتِکَ وَ لا تُخافِتْ بِها، وَ ابْتَغِ بَیْنَ ذلِکَ سَبیلاً وَ قُلِ الْحَمْدُ لِلّهِ

نمازت را زیاد بلند یا خیلى آهسته نخوان، و در میان آن دو، راهى (معتدل) انتخاب کن و بگو ستایش براى خداوندى است که

الَّذى لَمْ یَتَّخِذْ وَلَداً، وَ لَمْ یَکُنْ لَهُ شَریکٌ فىِ الْمُلْکِ، وَ لَمْ یَکُنْ لَهُ وَلِىٌّ مِنَ

نه فرزندى براى خود انتخاب کرده، و نه شریکى در حکومت دارد، و نه به خاطر ضعف و ذلّت (حامى و) سرپرست

الذُّلِّ وَ کَبِّرْهُ تَکْبیراً.(9)

براى اوست و او را بسیار بزرگ بشمار.

13ـ خوابِ بین الطلوعین و خواب بعد از عصر (وقت غروب) را ترک کن.(10)
14ـ در پشت بامى که اطراف آن دیوار ندارد خوابیدن مکروه است.(11)
15ـ اگر خوابى دیدى براى کسى نقل کن که عالمى ناصح و مهربان باشد (و با تعبیر صحیح تو را امیدوار سازد).(12)
16ـ از امام صادق(علیه السلام) نقل شده است که هر کس هنگام رفتن به بستر، سه بار این دعا را بخواند (و توبه کند) از گناه پاک مى شود:

اَلْحَمْدُللهِِ الَّذى عَلا فَقَهَرَ، وَالْحَمْدُللهِِ الَّذى بَطَنَ فَخَبَرَ، وَالْحَمْدُللهِِ الَّذى

ستایش خدایى را که برتر آمد و چیره و ستایش خدایى را که نهان است و آگاه و ستایش خدایى که

مَلَکَ فَقَدَرَ، وَ الْحَمْدُللهِِ الَّذى یُحْیِى الْمَوْتى وَیُمیتُ الاَْحْیآءَ، وَ هُوَ عَلى

مالک است و نیرومند و ستایش خدایى را که زنده کند مردگان را و بمیراند زندگان را و او بر

کُلِّ شَىْء قَدیرٌ.(13)

هر چیز تواناست.

17ـ از امام صادق(علیه السلام) روایت شده است: وقتى که رسول خدا(صلى الله علیه وآله) به بستر مى رفت، آیة الکرسى مى خواند و مى گفت:

بِسْمِ اللّهِ، آمَنْتُ بِاللّهِ، وَ کَفَرْتُ بِالطّاغُوتِ، اَللّهُمَّ احْفَظْنى فى مَنامى

به نام خدا ایمان آوردم به خدا و کافرم به طاغوت خدایا حفظ کن مرا در خوابم

وَفى یَقْظَتى.(14)

و در بیداریم.

18ـ مفضّل بن عمر مى گوید امام صادق(علیه السلام) به من فرمود: هنگام خواب با این یازده جمله به خداوند پناه ببر:

اعُوذُ بِعِزَّةِ اللهِ، وَ اَعُوذُ بِقُدْرَةِ اللهِ، وَ اَعُوذُ بِجَلالِ اللهِ، وَ اَعُوذُ بِسُلْطانِ

پناه برم به عزت خدا و پناه برم به نیروى خدا و پناه برم به جلال خدا و پناه برم به سلطنت

اللّهِ، وَ اَعُوذُ بِجَمالِ اللّهِ، وَ اَعُوذُ بِدَفْعِ اللّهِ، وَ اَعُوذُ بِمَنْعِ اللّهِ، وَ اَعُوذُ

خدا و پناه برم به جمال خدا و پناه برم به دفاع خدا و پناه برم به جلوگیرى کردن خدا و پناه برم

بِجَمْعِ اللهِ، وَ اَعُوذُ بِمُلْکِ اللّهِ وَاَعُوذُ بِوَجْهِ اللهِ، وَ اَعُوذُ بِرَسُولِ اللهِ صَلَّى

به جمع آورى خدا و پناه برم به فرمانروایى خدا و پناه برم به ذات خدا و پناه برم به رسول خدا صلى

اللهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ مِنْ شَرِّ ما خَلَقَ، وَ بَرَأَ وَ ذَرَءَ.(15)

الله علیه و آله از شرّ آنچه آفرید و پدید آورد.

نکته:
در عصر و زمان ما بسیارى از مردم گرفتار بى خوابى هستند و جمعى از آنها پناه به قرص هاى خواب آور مى برند که گاه آنها خود سرچشمه بیمارى هاى دیگرى مى شود.
عامل اصلى این بى خوابى ها، ناآرامى روح است; اگر ما به دستورات اسلام عمل کنیم، ناآرامى روح برچیده مى شود و از خواب آسوده اى ـ به لطف خدا ـ بهره مند خواهیم شد.
قرآن مجید مى گوید: «أَلا بِذِکْرِ اللهِ تَطْمَئِنُّ الْقُلُوبُ; آگاه باشید یاد خدا مایه آرامش دلهاست».(16)
آرى; هر قدر بیشتر به یاد خدا باشیم، و بر او توکّل نماییم، و در مشکلات به او پناه بریم و بدانیم او غفور و رحیم است و جواد و کریم و بر هر چیز تواناست و این امور را واقعاً باور کنیم، روح ما غرق آرامش مى شود.
از سوى دیگر، پریشانى ها و نگرانى ها در غالب موارد از حبّ دنیا سرچشمه مى گیرد; اگر حبّ دنیا را از دل بیرون کنیم و براى زندگى کوشش و تلاش لازم را انجام دهیم و بقیه را به خدا واگذار کنیم، نور آرامش بر دل و جان ما پرتوافکن مى شود.

1