حقوق ومسئولیت متقابل والدین و فرزندان

حقوق ومسئولیت متقابل والدین و فرزندان

بِسْمِ اللهِ الرَّحْمنِ الرَّحِیمِ

یَا أَیُّهَا الَّذِینَ ءَامَنُواْ قُواْ أَنفُسَکُمْ وَ أَهْلِیکُمْ نَارًا وَقُودُهَا النَّاسُ وَ الْحِجَارَةُ

ای کسانی که ایمان آورده اید ، خودتان و کسانتان را از آتشی که سوخت آن ، مردم و سنگهاست حفظ کنید. ...

سورة تحریم، آیة :6

 

مسئولیت پدر و مادر در مورد تربیت فرزندان

1.  فرزندان موهبت خداوند هستند و پدران و مادران امانتدار آنان می باشند.

2.  سعی نمایید محبّت خداوند و پیامبر گرامی (ص) را در دل آنها جای دهند.

3.  با ایمان و اخلاق و آداب دینی و اجتماعی آنان را آشنا نمایند.

4.  بهترین روش تربیت آنها پایبندی پدر و مادر به پاکی و پرهیزکاری است.

5.  نیازمندیها و آرزوهای مادی و معنوی مشروع آنان را در حد توان برآورده نمایند.

6.  از توهین و تحقیر آنان به ویژه در حضور دیگران پرهیز کنند.

7.  در انتخاب دوست و شریک زندگی آنها را راهنمایی نمایند.

8.  در مورد خرید لباس و ... میان آنان تبعیض قایل نشوند.

9.  محبّت بجا و منطقی پدر و مادر آنها را از محبت کاذب دیگران بی نیاز می نماید.

10.  از لغزشهای آنان چشم پوشی کند و در صورت تکرار در خلوت نصیحتشان نماید.

11.  با محبت و تشویق و احترام به آنان،‌در آنها اعتماد به نفس ایجاد کنند.

12.  گاهی آنان را به نماز جمعه و مجالس دینی و دانش و ... ببرند.

13.  آنان را با قرآن و روش زندگی رسول خدا (ص) و سخنان و تجارب بزرگان آشنا نمایند.

14.  در حضور آنها ، از جدال و درگیری دوری کنند.

15.  پدر و مادر همچون درخت و فرزندان نیز میوة آنند ، طبیعی است که درخت سالم میوة سالم می دهد.

16.  با پرهیز از اسراف و اشرافیگری آنان را هم آنگونه بار بیاورند.

17.  به مدارس آنها سرکشی کنند و با معلمین ایشان در تماس باشند.

18.  آنها را از مطالعه و نگاه به کتابها و فیلمهای مضرّ و بی فایده بازدارند.

19.  آنان را با تجارب زندگی خود آشنا کنند .

20.  در امور دین و دنیا آنان را متعهد و مسئولیت پذیر تربیت نمایند.

21.  نام نیکو و یا لقب مناسب برای آنان انتخاب کنند .

22.  آنان را به یادگیری علوم و دانش و فنون وادار نمایند و در تهیة امکانات شکوفایی استعدادهایشان دریغ نورزند.

23.  امکانات و اسباب سرگرمی و تفریحات مشروع و متناسب با سنّ آنان را فراهم نمایند.

24.  به تغذیه و بهداشت آنان توجه نموده و فواید حفظ سلامت تن و روان و بهداشت محیط را به آنان بیاموزند.

25.  احترام به بزرگترها و کمک به ضعیفان و بیماران را به آنان یاد آور شوند.

26.  در انتخاب معلّم و مربّی برای اولاد خود دلسوزانه اقدام نمایند.

27.  هنگام سفر با آنان فرصت را مغتنم شمرده و از مظاهر زیبای طبیعت و راز و پندهای مشاهد و اماکن تاریخی فرزندان خود را آگاه سازند.

28.  به آنان بیاموزند که با برادران و خواهران خود و هم سنّ و سالان و همنوعانشان صادق و مهربان باشند.

29.  رحم و شفقت با زیر دستان را به آنان بیاموزند.

30.  به آنان بیاموزند همواره فزونی ذخیره اخروی را بر امور دنیوی مقدم بدارند و حفظ منافع و مصالح جامعة اسلامی را منافع فردی ترجیح دهند.

 

مسئولیت فرزندان در برابر پدر و مادر

بِسْمِ اللهِ الرَّحْمنِ الرَّحِیمِ

وَ قَضَی رَبُّکَ أَلاَّ تَعْبُدُواْ إِلاَّ إِیَّاهُ وَ بِالْوالِدَیْنِ إِحْسَانًا إِمَّا یَبْلُغَنَّ عِندَکَ الْکِبَرَ أَحَدُهُمَا أَوْ کِلاَهُمَا فَلاَ تَقُل لَّهُمَا أُفٍّ وَ لاَتَنْهَرْهُمَا وَ قُل لَّهُمَا قَوْلاً کَرِیمًا (23) وَاخْفِضْ لَهُمَا جَنَاحَ الذُّلِّ مِنَ الرَّحْمَةِ وَ قُل رَّبِّ ارْحَمْهُمَا کَمَا رَبَّیَانِی صَغِیرًا (24)

پرودگار تو مقرر کرد که جز او را نپرستید و به پدر و مادر (خود) احسان کنید. اگر یکی از آن دو یا هر دو ، در کنار تو به سالخوردگی رسیدند به آنها (حتی) «اوف» مگو و به آنان پرخاش مکن و با آنها سخنی شایسته بگوی.

و از سر مهربانی ، بال فروتنی بر آنان بگستر و بگو:« پروردگارا، آن دو را رحمت کن چنانکه مرا در خُردی پروراندند.» (سورة اسراء آیة 23-24 )

1.  بجز در گناه و نافرمانی خداوند ، آنان را اطاعت کن !

2.  با آرامش و مهربانی با آنان سخن بگو !

3.  صبح و شام و در مناسبتها دستهایشان را ببوس !

4.  از شخصیت و حیثیت و ثروت آنان محافظت کن !

5.  احترامشان را به خوبی نگهدار و هنگام ورود آنان با شوق و تکریم برخیز! و هر چه را که می خواهند از راه مشروع برایشان فراهم کن!

6.  در همة امور زندگی با آنان مشورت کن !

7.  از دعای خیر و طلب بخشش برای آنان غافل مباش !

8.  هر گاه مهمانی داشتند با محبت و خوشرویی ، خود و مهمانشان را خدمت کن !

9.  از هر فرصتی برای شادی و سرورشان استفاده کن !

10.  در حضورشان صدایت را بلند مکن !‌

11.  بدون اجازة آنان از منزل خارج مشو !‌

12.  به هنگام خواب و استراحت بیدارشان مکن !

13.  همسر و فرزندان را بر آنان مقدم مدار !

14.  هنگامی که سخن می گویند کلامشان را قطع مکن !

15.  اگر کار ناپسندی را انجام دادند، آنان را سرزنش مکن !

16.  بدون دلیل در حضور ایشان نخند !

17.  پیش از آنان غذا خوردن را آغاز مکن و از جلو دستشان غذا بر مدار !

18.  هنگامی که نشسته اند بدون اجازة آنان دراز مکش و در حضورشان پاهایت را دراز مکن !

19.  پیش از آنان وارد مشو و جلوتر از آنها راه مرو !

20.  هرگاه صدایت زدند بی درنگ حاضر شو !

21.  در زمان حیات و پس از مرگ آنها ، دوستان آنان را احترام کن !

22.  با افرادی که با پدر و مادر خود بدند ، رفاقت مکن !

23.  در موقع بیماری به موقع آنان را نزد پزشک ببر !

24.  چنانچه نیازمند بودند لباس و مسکن و غذای مناسب برایشان فراهم کن !

25.  گاهی اوقات آنان را به گردش و تفریح ببر !

26.  هیچگاه با آنان دروغ مگو !‌

27.  امور زندگیت را از آنها پنهان مکن !‌

28.  از آنان بخواه تو را با تجارب زندگی خود آشنا نمایند!

29.  از آنها بخواه از دعای خیر خویش فراموشت نکنند !

30.    به هنگام خطاب ، آنها را پدر و مادر بخوان و از مخاطب قرار دادنِ آنها با نام، پرهیز کن.