ازدواج حکمت ها و فایده ها و اسراری دارد که بعضی از آنها در قرآن ذکر شده و بعضی نیز در سنت نبوی آمده و بعضی دیگر را علما ذکر کرده اند، از جمله:
خلقت انسان به صورت زوج می باشد: به صورتی که مرد از زن ، و زن ازمرد می باشد، چون ازواج همانند ارواح است، و گفته شده: هرچیزی به هم نوع خودش گرایش دارد، و خداوند متعال با گفتهی خود این امر را تأ کید فرموده: « بَعْضُکُم مِّن بَعْضٍ»[آل عمران/۱۹۵] پاره‌ای از شما از پاره دیگر هستید ( و همگی همنوع و همجنس می‌باشید ) . و باز فرموده:« وَالْمُؤْمِنُونَ وَالْمُؤْمِنَاتُ بَعْضُهُمْ أَوْلِیَاء بَعْضٍ»[توبه/۷۱] مردان و زنان مؤمن ، برخی دوستان و یاوران برخی دیگرند .
ایجاد آرامش در کنارهمسر: خواه مراد از آرامش ، آرامش جسمی باشد ، یا آرامش روحی ، یا هردو باهم ، و این چیزی است که ما از حدیث رسول (ص) در مورد همسر گرامی اش حضرت خدیجه – رضی الله عنها- برداشت می کنیم . « ما أبدلنی الله عزوجل خیراً منها، قد آمنت بی إذ کفر بی الناس، و صدقتنی إذ کذبنی الناس، و واستنی بمالها إذ حرمنی الناس، ورزقنی الله عزوجل ولدها إذ حرمنی اولاد النساء»( مسند امام احمد ۶/۱۱۷) خداوند از خدیجه چیز بهتری به من نداده ، هنگامی که مردم نسبت به من کفر روزیدند او به من ایمان آورد، وقتی مردم مرا به دروغ انداختند او مرا تصدیق کرد، و وقتی که مردم مرا تحریم اقتصادی کردند اومال خود را در اختیار من قرار دادو با مال خود مرا یاری کرد، وخداوند از خدیجه به من فرزند داد.
ایجاد مهربانی و دلسوزی در بین زوجین: به طوری که ازدواج بر پایهی همکاری و دلسوزی و رحمت استوار است ،و نتیجهی آن دختران و پسران می باشد.
در ازدواج درسها و نشانه هایی وجود دارد: انسان هرگز به بعضی از این درسها آگاهی پیدا نمی کند مگر اینکه به آثار وخیم عزوبت و کناره گیری از ازدواج توجه بکند، و کناره گیری از ازدواج ممکن است که انسان را به پست ترین مرحله از رزائل برساند ، به این سبب است که در شریعت به ازدواج امر شده است.
ازدواج کردن باعث عزت ، و ازدواج نکردن باعث ذ لیلی می شود:مصداق آن قول حدیثی است که ابو نجیح –رضی الله عنه- روایت کرده که پیامبر-صلی الله علیه وآله وسلم- فرموده اند:« مسکین مسکین مسکین رجل لیست له إمرأه» کسی که همسر ندارد مسکین (از نظر ارزش و اعتبار)است مسکین است مسکین است.
.